ΚΑΛΑΜΒΑΚΑ

ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ

Οι σχεδόν απόκοσμοι πέτρινοι βράχοι των Μετεώρων, που αγκαλιάζουν την Καλαμπάκα, είναι Διατηρητέο και Προστατευόμενο Μνημείο της Ανθρωπότητας από την UNESCO και η μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία της χώρας μετά το Άγιο Όρος. Σε απόσταση περίπου 25 χλμ. από την πόλη των Τρικάλων, οι σχηματισμοί των «τεκτονικών κέρατων», κατά τους γεωλόγους, δημιουργήθηκαν μεταξύ των βουνών Κόζιακα και Αντιχασίων πριν από περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια όταν η θάλασσα που κάλυπτε την περιοχή άρχισε να υποχωρεί, παρασέρνοντας και στοιβάζοντας πετρώματα στο βυθό, τα οποία με τα χρόνια σταθεροποιήθηκαν. Αρκεί να δείτε τους πέτρινους όγκους τυλιγμένους στην ομίχλη και θα καταλάβετε τι οδήγησε τους μοναχούς να αναζητήσουν εδώ πριν από 1.000 χρόνια την απομόνωση. Σήμερα, από τις πάμπολλες μονές των Μετεώρων λειτουργούν μόνο έξι: Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή Μεγάλο Μετέωρο, Βαρλαάμ, Ρουσσάνου, Αγίας Τριάδας και Αγίου Στεφάνου. Η κοντινή κωμόπολη της Καλαμπάκας είναι ταυτόχρονα πόλος έλξης οργανωμένου τουρισμού, με αξιοπρεπή ξενοδοχεία, δωμάτια και κάμπινγκ, και παγκόσμιος αναρριχητικός προορισμός ( η Δούπιανη ή Ντούπιανη είναι το πιο γνωστό αναρριχητικό πεδίο και το εκκλησάκι της Θεοτόκου στη βάση της ήταν το πρώτο κέντρο λατρείας του οργανωμένου μοναχισμού ). Μέσα στην άναρχη δόμησή της κρύβει παραδοσιακά εργαστήρια αγιογραφίας και ξυλογλυπτικής και το πιο γραφικό κομμάτι της είναι το Καστράκι, το οποίο ενώνεται πλέον με την πόλη. Η Καλαμπάκα είναι ιδανική βάση για βόλτες στα χωριά του Ασπροποτάμου και τα βλαχόφωνα, ως επί το πλείστον, χωριά της περιοχής.

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική που απολήγει σε τρεις κόγχες ανατολικά. Το κεντρικό κλίτος είναι υπερυψωμένο. Τα κλίτη χωρίζονται μεταξύ τους με εναλλαγή πεσσών και κιόνων, ενώ ο εσωνάρθηκας επικοινωνεί με το κεντρικό κλίτος μέσω τριβήλου ανοίγματος. Ο εξωνάρθηκας είναι μεταγενέστερος.

Η αρχική φάση του υφιστάμενου κτίσματος έχει χρονολογηθεί από παλιά στα τέλη 11ου ή αρχές 12ου αιώνα, κυρίως με βάση τη χρονολόγηση της αρχικής φάσης του ζωγραφικού του διακόσμου. Ωστόσο νεότερες μελέτες τείνουν να τοποθετήσουν το μνημείο γύρω στο 1000. Η αποκάλυψη τμημάτων ψηφιδωτού δαπέδου κάτω από το σύγχρονο δάπεδο του ναού και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του μνημείου, δηλαδή ο αρχιτεκτονικός του τύπος, η ύπαρξη τριβήλου, συνθρόνου και ενός ανακατασκευασμένου από σπόλια μαρμάρινου άμβωνα με δύο κλίμακες ανόδου, οδήγησε στην υπόθεση ότι ο βυζαντινός ναός ανεγέρθηκε στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, της οποίας διατήρησε το περίγραμμα.

Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες, που ανήκουν σε δύο διαφορετικές φάσεις. Το παλαιότερο ζωγραφικό στρώμα, που χρονολογείται στα τέλη 11ου - αρχές 12ου αι., διατηρείται αποσπασματικά στο ανατολικό άκρο του νοτίου κλίτους. Το μεγαλύτερο τμήμα του σωζόμενου ζωγραφικού διακόσμου, ο οποίος εκτελέστηκε από τον ιερέα Κυριαζή και τον κρητικό μοναχό Νεόφυτο, γιο του ζωγράφου Θεοφάνη χρονολογείται στα 1573. Την ίδια εποχή ο ναός γνώρισε εκτεταμένες επισκευές. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του νάρθηκα χρονολογείται στον 18ο αι.

Συντάκτης

Κρυστάλλω Μαντζανά, αρχαιολόγος, Προϊσταμένη 19ης Εφορείας Βυζαντινών και Κλασικών Αρχαιοτήτων

Ωράριο λειτουργίας:
Καθημερινά εκτός από 13:00 – 15:00

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 24320-24962